Αρβανίτες – Αλβανοί. Γράφει: Γιώργος Αλεβίζος

Σε περίπου μισό εκαττομύριο υπολογίζονται οι εγκατεστημένοι μετά το 1990, Αλβανοί πολίτες στη χώρα μας. Πολιτογραφημένοι και απολιτογράφητοι.

 

Με την παραγωγική εργασία τους συμβάλλουν σημαντικά στο ΑΕΠ της Ελλάδος.

Ελάχιστοι με τις έκνομες ενέργειές τους, δυσφημούν την εθνότητα, την φυλή τους.

Υπάρχει φυλετικός διαχωρισμός μεταξύ Αρβανιτών και Αλβανών; Ναι υπάρχει. Όπως θα διαβάσουμε παρακάτω. Από τα στοιχεία που συλλέξαμε, διαβάζοντας σχετικά βιβλία. Με συγγραφείς τους Κ. Β. Καραστάθη, Αριστείδη, Π. Κόλλια, Αχιλ. Λαζάρου, Κώστα Μπίρη, Τάσο Μερούτσο, Διον. Σουρμελή, Δημ. Π. Δημόπουλο και κυρίως Σαράντο Ι. Καργάκο.

Η λέξη Αρβανίτης είναι ελληνική, πολύ παλαιότερη του λατινογενούς Αλβανός.

Το Αρβανίτης παράγεται από το Αρβώνιος, που υποδήλωνε τον κάτοικο της Άρβωνος, όπως την λέει ο Πολύβιος. Η Άρβων ή Αρβών ήταν πόλη της Ιλλυρίας και οι εξ αυτής προερχόμενοι ή κατερχόμενοι προς την Ελλάδα σταδιακά ονομάσθηκαν ΑΡΒΑΝΙΤΕΣ. Οι οποίοι, παρά την αλβανοφωνία τους, οι πλείστοι είχαν συνείδηση ελληνικής καταγωγής. Ήξεραν δε από την προφορική τους παράδοση, ότι ήταν εξαλβανισμένοι Έλληνες.

Όπως είναι οι πλείστοι Τόσκηδες που κατοικούν νοτίως του Γενούσου (Σκούμπη) ποταμού. Ενώ βορείως κατοικούν οι Γκέγκηδες, πιο τραχείς ορεσίβιοι.

Το όνομα ΑΛΒΑΝΟΣ προέκυψε από το Αλβανόν όρος (Albanum mons). Την υψηλότερη κορυφή του Λατίου, που απέχει περίπου 20 χλμ. Από την Ρώμη. Έτσι οι προερχόμενοι από την περιοχή του Αλβανού όρους κάτοικοι λέγονται Albani-Άλμπανι-Αλβανοί.

Το σημερινό όνομα Σκιπετάρ(ορεινός ή χώρα των αετών) είναι μάλλον ιταλικό. Από την βενετική λέξη Schiopetier. Και δηλώνει τον καραμπινοφόρο, τον οπλοφόρο. Αφού οι Αλβανοί, ως μισθοφόροι στρατιώτες, πλαισίωναν τους στρατούς των ιταλικών πόλεων. Αργότερα της Πύλης.

Η σύγχρονη αλβανική γλώσσα αρχίζει να διαμορφώνεται περί τον 15^ο αιώνα και χωρίζεται σε δύο διαλέκτους. Την Γκεκική (Gheg) και την Τοσκική (Tosk). Στη σύγχρονη αλβανική διασώζονται λίγα αρχαιοελληνικά στοιχεία.

Μέχρι τα χρόνια των Σταυροφόρων η Αλβανία αποτελούσε βυζαντινή κτήση. Όταν η Κωνσταντινούπολη (1202) έπεσε στα χέρια Σταυροφόρων, η περιοχή του Δυρραχίου και κάτω αποτέλεσε τμήμα του ελληνικού Δεσποτικού της Ηπείρου.

Όμως η Βόρειος Αλβανία ήταν σερβική. Μετά την ανάκτηση της Κπόλεως (1261) από τον Μιχαήλ Παλαιολόγο επανακυριαρχούν οι Βυζαντινοί στην Αλβανία.

Έκτοτε έχουμε μόνιμη εγκατάσταση των Αλβανών στη Βόρεια και Νότια Ήπειρο, απ’ όπου σταδιακά διολισθαίνουν προς Νότο, κατά το πλείστον Αρβανίτες. Που ήταν Β. Ηπειρώτες και Τόσκες. Πολλοί ομιλούντες και ελληνικά.

Από αυτούς τους Αρβανίτες, τους επόμενους αιώνες (15^ον-16^ον) πολλοί μετανάστευσαν στην Καλαβρία και Σικελία εξ αιτίας της στυγνής τουρκικής κυριαρχίας που είχε επιβληθεί στην Ελλάδα.

Οι Αλβανοί είναι από τους λίγους λαούς που με τόσο πείσμα πολέμησαν, αρχικά, εναντίον των Τούρκων. Σε αυτούς τους αγώνες διακρίθηκε η οικογένεια των Καστριωτών. Ο γιος τους ο Γεώργιος Καστριώτης (1403-1468), ο επονομαζόμενος Σκεντέρμπεης = Αλέξανδρος ηγεμόνας, αναδείχθηκε στο σφοδρότερο πολέμιο των Τούρκων. Νικώντας 4 φορές τον Σουλτανικό στρατό! Κρατώντας μέχρι του θανάτου του (1468) ελεύθερη την Αλβανία.

Έχοντας εξισλαμισθεί ο Σκεντέρμπεης, άνοιξε τον δρόμο για σωρεία εξισλαμισμών. Οπότε και άρχισε να σχηματίζεται η μάζα των μουσουλμάνων Αλβανών, των λεγόμενων Τουρκαλβανών.

Όταν στην Πελοπόννησο Δεσπότης του Μυστρά ήταν ο Μανουήλ Καντακουζηνός. Κάλεσε 10.000 Αλβανούς να εγκατασταθούν στην ρημαγμένη από τους πολέμους Πελοπόννησο.

Το 1382 αρχίζει ο πρώτος εποικισμός των Αλβανών στην Αττική απ’ όπου ομάδες Αλβανών διαπεραιούνται στα γειτονικά νησιά του Σαρωνικού: Σαλαμίνα, Ύδρα, Σπέτσαι. Και του Αιγαίου: Άνδρος. Επίσης Αρβανίτες εξακτινώθηκαν στην Εύβοια και στα πέριξ νησιά, αποδεικνύντας την μακρινή ελληνική τους ρίζα.

Μετά τον θάνατο το Γ. Καστριώτη, οι Οθωμανοί έναντι των Αλβανών εφάρμοσαν την τακτική του προσεταιρισμού. Έτσι πολλοί Αλβανοί άρχισαν να εξισλαμίζονται χωρίς να γίνοται ιδιαίτερα πιστοί του Κορανίου. Όμως οι Αλβανοί της Αττικής και Βοιωτίας άντεξαν και παρέμειναν πιστοί στην Ορθοδοξία. Με διάθεση διαφορετικότητας προς τους υπόλοιπους Αλβανούς. Η οποία διαφορετικότητα, που ίσως ήταν συστατικό ελληνικής καταγωγής, τους έκανε να χρησιμοποιούν το διαφοροποιητικό ΑΡΒΑΝΙΤΗΣ, που παραπέμπει στον Άρβωνα ή Αρβώνα και όχι το Αλβανός.

Όμως και οι εξισλαμισμένες πολεμικές οικογένειες Αλβανών κράτησαν έναντι των Ελλήνων στενή σχέση. Ανάμεσα σε επιφανείς οικογένειες είχε ευρεία διάδοση ο θεσμός της αδελφοποιίας.

Οι εξελληνισθέντες Αρβανίτες αποτέλεσαν ένα εύρρωστο δυναμικό και μαχητικό τμήμα του Ελληνισμού που έδωσε πολύ αίμα για να σχηματισθεί, να εδραιωθεί το Ελληνικό Έθνος.

Ο ηρωικός Ζαχαριάς Μπαρμπιτσιώτης ήταν ο πρώτος Έλληνας στρατιωτικός ηγέτης που υπέδειξε την στρατιωτική συνεργασία Ελλήνων και Αλβανών για την αποτίναξη του Τουρκικού ζυγού.

Πίστευε ο Ζαχαριάς σ’ ένα αντάμωμα των λαών της Χερσονήσου του Αίμου. Όχι με το να προσπαθεί ο ένας λαός να αναδειχθεί υπέρτερος του άλλου. Αλλά με το να προσπαθεί κάθε λαός να γίνει υπέρτερος του εαυτού του.

Στην Ύδρα, στο νησί των βράχων και των ναυάρχων, εγκαταστάθηκαν οι μετέπειτα επιφανείς οικογένειες. Των Κουντουριώτη, Λαζάρου, Γκίκα, Γκιώνη, Κριεζή, Βόκου (Μιαούλη) Μπουντούρη, Τσαμαδού, Σαχίνη, Τομπάζη. Όλοι τους σχηματίζοντες την ναυτική κοινωνία της Ύδρας. Τα καράβια των οποίων έφεραν τη νίκη στον Αγώνα της Ανεξαρτησίας.

Οι Φράγκοι ξεχώριζαν τους Αρβανίτες από τους Έλληνες μόνον από τη γλώσσα. Και από την ροπή τους στη στρατιωτική τέχνη. Ταύτιζαν δε το «αρβανίτης» με το «στρατιώτης».

Ο Jacomo Barbarcigo, ο Προνοητής της Πελοποννήσου, το 1479 έγραψε προς τους Γερμανούς: «οι Αρβανίτες και οι Έλληνες δεν είναι παρά μόνο ένας λαός που μισεί κάθε ξένο». Και στα πρακτικά της Ενετικής Γερουσίας, το 1471 έχει καταχωρηθεί «Το μεγαλύτερο μέρος των μισθοφόρων είναι Έλληνες και Αρβανίτες Έλληνες».

Γράφει ο Κ. Μπίρης «Όπως απέδειξαν με την πολεμική τους τέχνη οι Αρβανίτες, δεν τους έλειπε η ευφυία. Η έλλειψη όμως ευστροφίας τους έκανε να είναι τραχείς στους τρόπους, επίμονοι και αγύριστοι» (το γνωστό «αγύριστο αρβανίτικο κεφάλι»).

Ακόμη και σήμερα είναι γνωστή η ιδιαιτερότητα στην ψυχική ιδιοσυγκρασία των Αρβανιτών που τους κάνει να θεωρούνται αρκετά σκληροί και συμφεροντολόγοι.

Όμως δεν αμφισβητείται η ελληνική εθνική συείδηση των αρβανιτοφώνων. Και μπορούμε να υποστηρίξουμε, ότι λόγω αυτής της συνείδησής τους, οι ΑΡΒΑΝΙΤΕΣ δεν διαφοροποιούνται εθνολογικώς από τον υπόλοιπο ελληνικό λαό. Καθότι, ως γνωστόν, η γλώσσα μόνη της δεν αποτελεί τεκμήριο εθνικότητας. Εξάλλου η αρβανίτικη γλώσσα σήμερα ομιλείται ελάχιστα και μόνο σαν δεύτερη γλώσσα.

Πουθενά στον ελληνικό χώρο οι Αρβανίτες δεν ονομάζονται Αλβανοί. Μια τέτοια προσφώνηση θεωρείται προσβολή.

Οι και σήμερα διερχόμεοι τα σύνορα της Ελλάδος χρησιοποιούν τον όρο Αλβανός. Όχι τον όρο Αρβανίτης. Γιατί Αρβανίτης στη συγκεκριμένη έκφρασή του, είναι γέννημα ιστορικών όρων του ελληνικού χώρου και κόσμου. Όπως λέει ο Κώστας. Β. Καραστάθης «είναι οι Αρβανίτες της Ελλάδας σάρκα από τη σάρκα του Ελληνισμού».

Αυτό που ενώνει εμάς τους Έλληνες και μας κάνει Έλληνες, είναι το αίμα. Όχι αυτό που ρέει στις φλέβες μας. Αλλά αυτό που χύθηκε για την ελευθερία μας.

Ο δε αλβανικός λαός, ας πάψει να ακούει τις Σειρήνες του εξωτερικού. Ας μείνουν στη διαθήκη του Αβδούλ Μπέη Σελίμη του Δελβίνου:

«…την ευχήν μου να έχητε όλοι να μην πολεμήσετε κατά των Ελλήνων… Οι Έλληνες έχουν καλούς νόμους και να μείνετε με αυτούς. Ελπίζω δε να ζήσετε…»

Μακάρι

Γιώργος Αλεβίζος

Νοέμβριος 2024