Μπάμπης Σαρίδης: ΕΤΣΙ ΚΙ ΑΛΛΙΩΣ Ο ΔΙΑΛΟΓΟΣ ΑΡΧΙΣΕ ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΠΡΟΒΟΚΑΤΟΡΑΣ ;

ΕΤΣΙ ΚΙ ΑΛΛΙΩΣ Ο ΔΙΑΛΟΓΟΣ ΑΡΧΙΣΕ ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΠΡΟΒΟΚΑΤΟΡΑΣ ; 

Δεν είχαμε την πρόθεση να δώσουμε συνέχεια για λόγους ευγένειας, όχι με την αστική έννοια του όρου ή από αβροφροσύνη, αλλά επειδή πιστεύουμε ότι πρακτικά πολλές φορές η σιωπή είναι πράγματι χρυσός. Προκληθήκαμε όμως, γιατί απ’ό,τι φαίνεται αυτή η ευγένεια εκλαμβάνεται σαν αδυναμία. Είναι λοιπόν προβοκατόρικο το ερώτημα που τίθεται σε μια δημόσια συζήτηση για την αρχαία ελληνική δημοκρατία και τη σημερινή ελληνική, δυτικού τύπου; Υπάρχει πράγματι δημοκρατία με την κύρια και όχι την κυρίαρχη έννοια του όρου; 

Ο φασισμός και ο ναζισμός γεννήθηκαν και γεννιόνται ή όχι μέσα σε αυτές τις δημοκρατίες; Αναφέρουμε τη Δημοκρατία της Βαϊμάρης, το παράδειγμα της Χιλής του Αλιέντε, το παράδειγμα της 21ης Απριλίου στην Ελλάδα. Θέσαμε επίσης το ερώτημα τής εδώ και πολλά χρόνια συζήτησης για τη συνέχεια του ελληνικού έθνους. 

Ήταν δυνατόν να μην τεθεί, όταν από την ομιλήτρια τίθεται ζήτημα διαμόρφωσης της εθνικής και της συλλογικής μνήμης; Σε μια άσκηση εργασίας, όπου μπαίνει σαν βάση συζήτησης η αρχαία και η σύγχρονη δημοκρατία και προσπάθειες ανατροπής τους; 

Είναι δυνατόν να εξαχθούν συμπεράσματα αν δεν καθοριστεί μια λογική βάση δεδομένων, πάνω στην οποία να οικοδομηθεί η συγκριτική εξαγωγή συμπερασμάτων; 

Κατά την άποψή μας, στην εν λόγω άσκηση εργασίας λειτούργησαν τέσσερα δίπολα: ΠΟΛΙΤΕΥΜΑΤΑ Η δημοκρατία του 4ου – 5ου αι. - η σημερινή Ελληνική δημοκρατία Δυτικού τύπου ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ Ολιγαρχία – Δημοκρατικοί ΧΑ – Ναζί Κόμματα του λεγόμενου «Δημοκρατικού» τόξου ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Μέσα που χρησιμοποιήθηκαν από τους ολιγαρχικούς – τυρράνους Μέσα που χρησιμοποιήθηκαν από τη ΧΑ ΚΑΤΑΛΗΨΗ ΤΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ Στην αρχαία ελληνική δημοκρατία – Δικαστική καταδίκη της ΧΑ 

Κατά την άποψή μας, κάποια από τα στοιχεία της λογικής βάσης δεν αποτελούν ομοειδείς συγκρίσιμες κατηγορίες. 

Αναφέρουμε μόνο το συγκριτικό στοιχείο, ότι στη μία περίπτωση έχουμε κατάληψη της εξουσίας, ενώ στην άλλη έχουμε προσπάθεια ανάδειξης στην εξουσία της ΧΑ, και θα σταματήσουμε μόνο σε αυτό. 

Ποιο ήταν το ατόπημά μας λοιπόν; Ότι αμφισβητήσαμε το περιεχόμενο της σημερινής ελληνικής δημοκρατίας δυτικού τύπου και προπαντός όταν αυτό συγκρίνεται με τη δημοκρατία του 5ου και 4ου πΧ αιώνα στην Αθήνα;

 Την αμφισβήτησή μας αυτή προσπαθήσαμε να την τεκμηριώσουμε με τρία ερωτήματα που θέτει ο Κορνήλιος Καστοριάδης για την αντιπροσώπευση, το κράτος και τις εκλογές, στη σύγκριση των δύο δημοκρατιών. 

Στην αναφορά της ομιλήτριας για το 1821 και τη συλλογική συνείδηση θέσαμε εύλογα το ερώτημα συνέχειας ή όχι του ελληνικού έθνους. Προβοκάτορας λοιπόν ο Καστοριάδης και ο καθηγητής και πρώην Πρύτανης της Παντείου Κοντογιώργης, που μιλάνε για δημοκρατικές ολιγαρχίες και μοναρχίες, όταν αναφέρονται στις σημερινές δυτικού τύπου δημοκρατίες. Και βέβαια, δεν θα αναφερθούμε στη μαρξιστική θέση για την αστική δημοκρατία, γιατί μπορεί να βρεθούμε σε κανέναν Καιάδα ή σε ιεροεξεταστικό κολαστήριο, σε κανένα γκούλαγκ ή στρατόπεδο συγκέντρωσης. 

Θα συνιστούσαμε περισσότερη σεμνότητα από τους χωρίς λόγο υπερασπιστές της εμβριθούς ερευνήτριας. Πρόθεσή μας λοιπόν ήταν, συμμετέχοντας στη συζήτηση, να συνεισφέρουμε με τα ταπεινά, κοινά και παγκοσμίως γνωστά ερωτήματα περί δημοκρατίας, αμφισβητώντας με αυτόν τον τρόπο τη θεμελιακή βάση του υπό συζήτηση αντικειμένου. 

΄ Ήταν βέβαια και αυτός ο χρόνος που τελείωνε... δεν μας επέτρεψε να ολοκληρώσουμε ή να ακούσουμε την απάντηση. Λέει κάποιος σύγχρονος πανεπιστημιακός δάσκαλος των θετικών επιστημών, «Το κατά πόσο σωστή θα είναι μια απάντηση ενός ερωτήματος εξαρτάται από το κατά πόσο σωστά έχει τεθεί το ερώτημα». 

Κάποιες προσπάθειες κατά τη διάρκεια της συζήτησης να λειανθούν οι γωνίες σύγκρισης περισσότερο με το πραξικόπημα και την κατάληψη της εξουσίας από τους συνταγματάρχες της 21ης Απριλίου χειροτέρεψαν τα πράγματα. Δεν έχουμε σκοπό να επανέλθουμε, κρίνουμε ότι δεν θα ήταν ούτε κομψό ούτε ωφέλιμο. 

Ξεκαθαρίζουμε: δεν έχουμε κανένα πρόβλημα με τους χορηγούς και τις χορηγίες όπως αυτές εννοούνταν και γίνονταν στην αρχαία Αθήνα. Είμαστε πολύ επιφυλακτικοί με τους σύγχρονους ιδιοτελείς χορηγούς, δεν είμαστε όμως σε καμία περίπτωση προκατειλημμένοι. Καλό ταξίδι, λοιπόν στην πνευματική τριήρη της Σητείας, ούριοι άνεμοι. 

Επίσης ξεκαθαρίζουμε ακόμη ένα πράγμα: την ευθύνη για τη σωστή πλεύση δεν την είχαν και δεν την έχουν οι χορηγοί, αλλά οι καπεταναίοι, που στην περίπτωσή μας είναι οι επτά σοφοί διαχειριστές, και η σοφία δεν είναι ένα δεδομένο μέγεθος, για κανέναν. 

Είναι μέγεθος προς απόδειξη. Όπερ έδει δείξαι. Η αρχή δεν είναι πάντοτε το ήμισυ του παντός. Ευελπιστούμε ότι τουλάχιστον οι απόψεις περί διαλόγου του υπογράφοντος το κείμενο δεν εκφράζουν και τους διαχειριστές του εγχειρήματος. 

Μπάμπης Σαρίδης.

 Νοέμβρης 2020