Και στο Θέρισο (1905) ο Επαναστάτης Μαρίνος Αντύπας
Γράφει: Γιώργος Αλεβίζος Πρόεδρος Μικρασιατών Ποντίων Και Αρμενίων Σητείας
Στις 10 Μαρτίου 1907 εν ψυχρώ δολοφονήθηκε στη Θεσσαλία ο κήρυκας των σοσιαλιστικών ιδεών Μαρίνος Αντύπας, από πληρωμένο δολοφόνο.
Το γεγονός θα συγκινήσει τους κολίγους.Αποτελεί τον πρόλογο της εξέγερσης του Κιλελέρ.
Στις 6 Μαρτίου 1910 ξεσπούν αιματηρές ταραχές στη Θεσσαλία με επίκεντρο το Κιλελέρ.Η κυβέρνηση Δραγούμη φοβούμενη κοινωνική έκρηξη προχωρεί σε βίαιη καταστολή τους. Παρά την καταστολή του το επαναστατικό κίνημα του Κιλελέρ αποτέλεσε την αρχή του τέλους για την εξουσία των τσιφλικάδων, άλλοτε κοτζαμπάσηδων.
Θλιβερό.Εφέτος, ουδεμία επετειακή αναφορά από την Πολιτεία.Ούτε για τον Αντύπα.Ούτε για το Κιλελέρ.Συνέπεσαν οι ημερομηνίες με τα «αποκριάτικα μασκαρέματα».Ίσως οι «φρονηματικές ετικέτες των κομμάτων να ξεθώριασαν πια.
Η ιστορία δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται με κομματική προκατάληψη.Αλλά αντικειμενικά, αμερόληπτα, δίκαια.Να μπορεί να γίνει χρήσιμη και δημιουργική στην εξεληκτική πορεία ενός λαού.
Η επανάσταση του Θερίσου (1905) σε εμάς τους Κρητικούς είναι κάπως γνωστή.
Το παλάτι των Αθηνών δεν ήθελε την Ένωση της Κρήτης με τη Μητέρα Πατρίδα.Ήθελε την Κρήτη προτεκτοράτο του, με τον δευτερότοκο-βασιλόπαιδα Γεώργιο ισόβιο μονάρχη.Τον οποίο οι Προστάτιδες Δυνάμεις Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία, Ιταλία με απόφαση τους το 1896 είχαν επιλέξει Ύπατο Αρμοστή Κρήτης.
Ο Αυλόδουλος πρωθυπουργός Δεληγιάννης εκαλείτο την τελευταία στιγμή, που η Βουλή των Κρητών θα ψήφιζε την Ένωση να βάλει μπουρλότο στα θεμέλιά της.Και το έκανε.
Ο Βενιζέλος και οι στενοί του συνεργάτες Φούμης, Μάνος δεν έμειναν με σταυρωμένα τα χέρια.Ξανανέβηκαν στο Θέρισο.
Το Θέρισο, που πριν 8 χρόνια (1897) δεν παρέδωσε τα όπλα, όπως είχαν ζητήσει οι Μεγάλες Δυνάμεις, αφού ο πόλεμος με τους Τούρκους είχε ολοκληρωθεί.Εκατό όπλα παρέμειναν σε θερισιανά χέρια.
Στην Επανάσταση του Θερίσου πήρε μέρος και ο πρωτοπόρος σοσιαλιστής Μαρίνος Αντύπας (1873-1907).Φοιτητής ακόμη είχε γενναία πολεμήσει ως εθελοντής στην Κρητική Επανάσταση το 1897.Δύο φορές τραυματίστηκε στη μάχη των Βουκολιών, νοσηλευθείς αργότερα στο Δημοτικό Νοσοκομείο Αθηνών «ΕΛΠΙΣ», σημερινό Πνευματικό Κέντρο.
Τον Μάη του 1905 μυστικά έφτασε στην Κρήτη ο Αντύπας βρισκόντας τους επαναστάτες χαρούμενα αναστατωμένους.
Ο Βενιζέλος χάρηκε για την εθελοντική παρουσία του Αντύπα.Ήταν πλέον ο Βενιζέλος ένας κατασταλαγμένος πολιτικός.Τέως υπουργός Δικαιοσύνης, παυμένος από τον Ύπατο Αρμοστή Κρήτης, πρίγκιπα Γεώργιο.Τώρα είχε στη ζώνη του «μακρύκαννον πιστόλαν»και στο χέρι του ευχερώς «κάλαμον»μελάνης και σοφίας.
Αντικρίζοντας τον Αντύπα του λέει: «Μ’ένα ντουφέκι παραπάνω δε σώζεται η επανάσταση.Αλλά ένας λόγος σου μες στην Αθήνα, είναι πράγματι επανάσταση,Μαρίνο, και συμπαράσταση».
Ο Αντύπας κατανόησε.Ο Βενιζέλος του είχε απόλυτη εμπιστοσύνη.Ήξερε ότι ο φλογισμένος αυτός σοσιαλιστής αφότου θα πίστευε στην Επανάσταση του Θερίσου, θα μπορούσε να ξεσηκώσει την Αθήνα.Να συνταράξει βασιλιά και κυβέρνηση.
Μυστικά ο Αντύπας επιστρέφει στην Αθήνα.Σκεφτόμενος επίμονα ότι η αντεπανάσταση στην Κρήτη που οδηγεί στον εμφύλιο, πρέπει να διαλυθεί αμέσως.Αυτή εξυπηρετεί μόνον τον Αρμοστή Γεώργιο.
Επανερχόμενος στην Αθήνα ο Αντύπας συνεργάστηκε με παλιούς συντρόφους του, συμφοιτητές και φίλους.Συναντήθηκε με τον οπλαρχηγό Ψαρουδάκη, με τον παλιό αγωνιστή της Κρητικής Επανάστασης δικηγόρο Δημητρέα.Με Κρητικούς και Κεφαλλήνιους.Με εκπροσώπους των Κρητικών Σωματείων Αθήνας και Πειραιά.
Για την Ένωση της Κρήτης αποφάσισαν, όλοι οι παραπάνω και προσωπικότητες του δημοκρατικού κόσμου της Αθήνας, να γίνει ένα συλλαλητήριο την Κυριακή 14 Αυγούστου 1905 στις 5 το απόγευμα στο χώρο «οι Στήλες του Ολύμπιου Διός».
Κύριος ομιλητής θα ήταν ο κύριος οργανωτής, ο Μαρίνος Αντύπας.Το όνομα του ηλέκτριζε τα πλήθη.Όμως ενοχλούσε αφάνταστα την κυβέρνηση Ράλλη και ιδιαίτερα τηνΑυλή.
Μυστικές διαβουλεύσεις της οργανωτικής επιτροπής με την Κυβέρνηση οδήγησαν στην απόφαση, εν αγνοία τον Αντύπα, να διαβαστεί μόνον ένα ψήφισμα του συλλαλητηρίου, χωρίς κανέναν ομιλητή.Το ψήφισμα θα διάβαζε ο διευθυντής της εφημερίδας «ΚΑΙΡΩΝ» Πέτρος Κανελλίδης.
Το απόγευμα στις 4:30 λαοθάλασσα είχε πλυμμηρίσει όλη την περιοχή γύρω από τις Στήλες του Ολυμπίου Διός.Είκοσι χιλιάδες λαός απλώθηκαν ως τη λεωφόρο Αμαλίας.Ο Αντύπας αιφνιδιάστηκε, όταν πληροφορήθηκε ότι δεν θα μιλούσε.Συνήλθε.Εξάλου δεν ήταν η πρώτη φορά. «Αν δεν πούμε την αλήθεια στο λαό, ποια έννοια έχει τότε το συλλαλητήριο»; Είπε σε συνεργάτη του.
...Και παίχτηκε η κωμωδία των Ανακτόρων.Ο Κανελλίδης εξήγησε στο ανυποψίαστο πλήθος ότι για λόγους ρητορικούς απεφασίσθη να μην εκφωνηθούν λόγοι αλλά να διαβαστεί μόνον ένα ψήφισμα του λαού.
Όμως το πλήθος των συγκεντρωμένων φώναζε ασταμάτητα «Θέλουμε τον Αντύπα, τον Αντύπα»!
Και τότε πρόβαλε στην εξέδρα ο «Θηριώδης» Αντύπας.Ξεχύθηκε ο χειμαρρώδης λόγος του μέσα σε παταγώδη χειροκροτήματα.Τους αποκάλυψε όλους.
Ο κρητικός λαός, είπε επαναστάτησε σήμερα κατά της απολυταρχίας του Ηγεμόνα και για την Ένωση της νήσου με την Ελλάδα και θα νικήσει.
Ο λαός ξέσπασε σε έξαλλα χειροκροτήματα, ζητωκραυγές και αναθέματα.
-Κάτω η Αρμοστεία -Ζήτω η Ένωσις
-Ζήτω το Θέρισο -Ζήτω ο Βενιζέλος.
Ο Αντύπας δεν μπορούσε πια να συγκρατήσει τη ζητοκραυγάζουσα, τη χειροκροτούσα τη μαινόμενη λαοθάλασσα.
Ο Κανελλίδης, οι εγκάθετοι της Αυλής και της κυβέρνησης τά χασαν.Ο Βασιλιάς και ο Διάδοχος (Κων/νος) ανησυχούν.Ποιος είναι ο ταραξίας;Είναι αυτός ο ΜΑΡΙΝΟΣ ΑΝΤΥΠΑΣ, ο σοσιαλιστής.
Ο Αντύπας συνελήφθη κρυφά από την αστυνομία, επειδή τόλμησε στο κέντρο της Αθήνας να φωνάξει: Ζήτω ο Βενιζέλος.Ζήτω το Θέρισο.
Στο δίλημμα να δικαστεί ή όχι ο Αντύπας τα συμφέροντα του Παλατιού και της κυβέρνησης επέβαλαν να μην δικαστεί.
Στις 19 Αυγούστου 1905, αποφυλακισμένος ο Αντύπας, πήγε στο νέο του στέκι στο ξενοδοχείο «Μέγας Αλέξανδρος».Τον υποδέκτηκε ο εξ απορρήτων στενός συνεργάτης και εκπρόσωπος του Βενιζέλου στην Αθήνα Κλέαρχος Μαρκαντωνάκης.Του έσφιξε το χέρι, σαν «παλικάρι όλης της Ελλάδας» και τον ασπάστηκε σταυρωτά «Η επανάσταση του Θερίσου κρίθηκε , είπε ο Αντύπας.Ο λαός θα νικήσει».Και ο Μαρκαντωνάκης απάντησε «ο Αρχηγός μας είναι ενθουσιασμένος μαζί σου.Σε συγχαίρει».
Στις 8 Μαρτίου 1907 ο έμπιστος των τσιφλικάδων Θεσσαλίας Γιάννης Κυριακός, κατόπιν ενέδρας αργά το βράδυ στον Πυργετό δολοφόνησε τον Αντύπα.Το όνομα του Αντύπα έγινε σύμβολο του αγώνα του αγροτικού κόσμου της Θεσσαλίας.
Το όραμα του Μαρίνου Αντύπα έμελλε να υλοποιηθεί λίγα χρόνια αργότερα από τον Επαναστάτη του Θερίσου Ελευθέριο Βενιζέλο.Ο οποίος κατήργησε το άδικο σύστημα της γεωκτησίας στην Θεσσαλία και προχώρησε στη διανομή των αγροτικών γαιών στους ακτήμονες.
Αντί επιλόγου, όπως και ο Γραμματέας Κουτσούμπας θα δανειστώ τους στίχους του Βαρνάλη:
Κι απέ ρεβάμενοι βαθιά
Ξαπλώσανε στα τζάκια,
Κι αβάσταχτες ενοιώσανε
φαγούρες στα πατζάκια.
Γιώργος Αλεβίζος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου