ΠΡΌΟΔΟΣ Ή ΟΠΙΣΘΟΔΡΌΜΗΣΗ; (οι πολιτιστικοί σύλλογοι και ο ρόλος τους στις μικρές κοινωνίες)

ΠΡΌΟΔΟΣ Ή ΟΠΙΣΘΟΔΡΌΜΗΣΗ;

(οι πολιτιστικοί σύλλογοι και ο ρόλος τους στις μικρές κοινωνίες)

ΠΡΟΤΆΣΕΙΣ :
Πριν αναφερθώ στο ρόλο των πολιτιστικών συλλόγων καλό είναι να υπενθυμίσω, πως σύμφωνα με τις στατιστικές οι νεοέλληνες δεν τα πάνε καλά με το διάβασμα, άσχετα αν οι εκδόσεις πολλαπλασιάζονται, ο αριθμός των συστηματικών αναγνωστών παραμένει σταθερά χαμηλός, σύμφωνα πάντα με τη μελέτη . Βέβαια για ν'αποκτήσει κάποιος τη συνήθεια του διαβάσματος πρέπει από μικρή ηλικία να έρθει σ'επαφή με το γραπτό λόγο. Δηλαδή να έχουν δημιουργηθεί βιβλιοθήκες στα δημοτικά σχολεία με τη λειτουργία τους ενταγμένη στο σχολικό πρόγραμμα σε προκαθορισμένη μέρα και ώρα. Προσωπικά είναι κάτι που θεωρώ απλό και εφικτό. 

Το πόσο λίγο διαβάζει ο νεοέλληνας έχει δημοσιευτεί σε μια μελέτη του Οργανισμού Συλλογικής Διαχείρισης Έργων του Λόγου (Ο. Σ. Δ. Ε. Λ.)
Σύμφωνα με τη μελέτη είμαστε στα χαμηλότερα επίπεδα σε σχέση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες. Στην ερώτηση γιατί δεν διαβάζουν, η απάντηση των περισσότερων είναι : δεν έχουμε χρόνο. Βέβαια αν διέθεταν 10 λεπτά ημερησίως για διάβασμα, θα είχαν ολοκληρώσει κατά μέσο όρο 10 βιβλία σε ένα χρόνο.
Είπαμε ότι χρειάζεται δημιουργία βιβλιοθήκης στα δημοτικά σχολεία, μετά από την δημιουργία της η σκυτάλη πέφτει στους πολιτιστικούς συλλόγους. Και έρχομαι σ'αυτούς :
Μία ακόμα πολιτιστική χρονιά ολοκληρώθηκε, με βάσει τα πεπραγμένα τους ,το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνει ένας σύλλογος, ξυπνώντας από τη χειμερία νάρκη του, είναι να ξεκαθαρίσει το λόγο ύπαρξης του και φυσικά τον τρόπο λήψης των αποφάσεων του. Πρωτίστως και βάσει του δυναμικού των μελών του, ας αναλογιστεί τί μπορεί να κάνει καλά και σε αυτό να ρίξει τη βαρύτητα του. Οι περισσότεροι, και αυτό ισχύει πανελλαδικά, ασχολούνται με παραδοσιακά πανηγύρια, αποκριάτικες εκδηλώσεις, κάλαντα, εκδρομές και επισκέψεις μοναστηριών κ. λπ. Γνωρίζουμε πως η δύναμη των συλλόγων είναι τα μέλη τους, τα οποία με ενεργή συμμετοχή συνεισφέρουν από κοινού στην επίτευξη του σκοπού τους. Σε κάθε χωριό υπάρχει και ένας σύλλογος, αλλά ελάχιστοι είναι αυτοί που κατορθώνουν να έχουν κάποια δράση, έτσι ώστε να δώσουν μια νέα πνοή. Από το πέρασμα μου εξ αιτίας πολλών συμμετοχών κατά καιρούς, σε βιβλιο- παρουσιάσεις και εικαστικές εκθέσεις, διαπίστωσα ό, τι οι περισσότεροι αντί να μεταφέρουν ένα νέο φρέσκο αέρα στις εκδηλώσεις τους, ενισχύουν το παλαιό και οπισθοδρομικό. Διαιωνίζουν, διατηρώντας τις παραδόσεις, ήθη και έθιμα κάθε τόπου και μέχρι εδώ καλά•πρέπει όμως να γνωρίζουν ότι αυτές οι παραδόσεις δεν συντελούν στην πρόοδο. Το να επιχειρούν σήμερα να συντηρούν και να προβάλουν, όσοι προβάλουν, την αρχαιολατρεία είναι σαν να προετοιμάζουν το έδαφος ενός εθνοκεντρικού πολιτισμού, δηλαδή μιας παράλογης προγονολατρείας . Σημειώνω προς αποφυγήν παρεξηγήσεων, πως δεν αναφέρομαι σε εκείνους που ασχολούνται με την επιστημονική έρευνα για την ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς, αλλά για τις σκουριασμένες για την εποχή μας θρησκευτικές λατρείες μιας παλαιότερης εποχής. Σήμερα αυτές οι εκδηλώσεις όπου γίνονται συμβάλουν στην αποχαύνωση του λαού. Η εμμονή στο παρελθόν και στην τέχνη που υπηρετούσε καλλιτεχνικά αυτό το παρελθόν, δεν είναι παρά καλλιτεχνικός συντηρητισμός, όσο κι αν μερικοί το παρουσιάζουν σαν κάτι άφθαρτο. Σίγουρα οι σύλλογοι έχουν αγνές προθέσεις, όμως η ανάδειξη μιας περασμένης λαϊκής έκφρασης ,καθώς και η συμμετοχή αποκλειστικά σε παραδοσιακούς χορούς, αυτόματα τους μετατρέπει σε χορευτικούς συλλόγους. Άρα τους πέφτει ένα βαρύ φορτίο για να ξεδιπλώσουν τις ανησυχίες τους για το παρόν και το μέλλον, και από τις επιλογές τους θα φανεί αν ενισχύουν την πρόοδο ή την οπισθοδρόμηση. Οι δήμοι και οι κοινότητες τους έχουν παραχωρήσει μόνιμα οικήματα, και είναι αδιανόητο να μην έχουν προχωρήσει σε εκθέσεις ζωγραφικής και φωτογραφίας, θεατρικές παραστάσεις, βιβλίο παρουσιάσεις, επιστημονικά συμπόσια, δημιουργία και διατήρηση λαογραφικού μουσείου και το βασικότερο δημιουργία βιβλιοθήκης. Αδιανόητο σαν λαός να δηλώνουμε ότι οι τέχνες είναι το βασικό όχημα της πολιτιστικής έκφρασης, και να μην επισκεπτόμαστε χώρους τέχνης, γκαλερί, βιβλιοθήκες. Είναι χαρακτηριστικό το πόρισμα της metro analysis για τη συμπεριφορά των ελλήνων που δεν δαπανούν, ανεξάρτητα κοινωνικής διαστρωμάτωσης, περισσότερο από 5%του οικογενειακού προϋπολογισμού τους στη λογοτεχνία, σχεδόν τίποτα στις εικαστικές τέχνες και πηγή ενημέρωσης τους αποτελούν οι ενημερωτικές εκπομπές στο τελεβίζιον. Άκρως απογοητευτικές οι τελευταίες στατιστικές, σύμφωνα πάντα με τους εκδοτικούς οίκους, από τα 10.000.000 διαβάζουν οι 30.000 !!! Από αυτούς συστηματικά οι 3.000 !!!!!
Τελειώνοντας επισημαίνω τη διαφοροποίηση και την εννοιολογική σύγχυση μεταξύ των λέξεων πολιτισμός και πολιτιστικός. Οι περισσότεροι σύλλογοι έχουν ως επεξηγηματικό προσδιορισμό το "πολιτιστικός " . Η διαφοροποίηση των λέξεων είναι μικρή αλλά ουσιαστική. Πολιτισμός είναι ο βαθμός ανάπτυξης των υλικών και πνευματικών συνθηκών της κοινωνικής ζωής, ενώ η έννοια πολιτιστικός αναφέρεται σε αυτόν που υπηρετεί τον πολιτισμό.
Αν δεν κατανοήσουν τη διαφορά τότε κάλλιστα μπορούν να χρησιμοποιήσουν άλλον επεξηγηματικό προσδιορισμό, να προχωρήσουν σε δενδροφυτεύσεις, καθαρισμό οδών, εκδρομές, μουσικό χορευτικές εκδηλώσεις και συναφή. Τότε ίσως δεν θα δέχονται αυστηρά κριτική για τα πεπραγμένα τους.

ΚΑΛΉ ΧΡΟΝΙΆ ΣΕ ΌΛΟΥΣ 

Γ. Ν.
Αχλάδια 1-1-2019

Yannis Nikiforakis